'Bestaansrecht, continuïteit en dynamiek'

Jaap Breugem is nieuw stuurgroeplid voor Coalitie HOT namens Rabobank en tevens projectleider Herstructurering. Voor een bestendige sector pleit hij ervoor dat ondernemers in hun strategie de onderneming centraal stellen. Nu wordt nog veelal naar het directe belang van de ondernemer zelf gekeken.

Coalitie HOT kent een structuur met vijf satellieten: Afzetstructuur, Agrologistiek, Infrastructuur & Energie, GMO & ACM en Herstructurering. Laatstgenoemde wordt gecoördineerd door Jaap Breugem en draait om twee lijnen: Onderneming 2026 en de fysieke herstructurering via de ontwikkelingsbedrijven. Breugem is als projectleider Herstructurering de opvolger van Rob van den Ende, die vanaf 1 januari directeur van Ontwikkelingsbedrijf HOT wordt. Coalitie HOT heeft met Breugem een doorgewinterde bestuurder, financieel expert en tuinbouwkenner van het eerste uur binnengehaald. Sinds 1 november is hij vanuit Rabobank zogezegd eindverantwoordelijke voor de satelliet Herstructurering. Hij gaat zich vooral bezig houden met de beweging van ondernemer naar onderneming.

De kersverse bestuurder heeft zin aan de slag te gaan om de tuinbouwsector toekomstproof te maken: “Ik vond het een mooie kans. HOT is er om bestaansrecht, continuïteit en dynamiek van glastuinbouw Nederland te stimuleren en te ontwikkelen. Daaraan wil ik graag een bijdrage leveren.” Het triggerde Breugem om na te denken hoe hij deze deeltijdfunctie zou kunnen combineren met zijn baan als directievoorzitter van de Rabobank Bommelerwaard. Maar met organisatietalent kom je daar wel uit. “Bovendien hebben beide organisaties er over en weer profijt van”, zegt hij. Breugem schetst zichzelf als iemand die ontwikkelingen van buiten de sector signaleert en aangrijpt om nieuwe inzichten te verschaffen en toe te passen. In sociaal opzicht weet hij de energie en dynamiek in groepen los te maken en menselijke veranderprocessen positief te beïnvloeden.


Voor de transitie van ondernemer naar onderneming 2026 komen deze kwaliteiten van pas. Immers het ‘omdenken’ van ondernemers vormt de basis. “Het is overigens niet coalitie HOT die bedenkt wat er moet gebeuren. Er zijn zaken waarmee voorlopers al volop bezig zijn. Zo praten ondernemers al jaren over het belang van continuïteit van de onderneming, in zekere zin handelen zij er ook naar, alleen vaak nog steeds wel geredeneerd vanuit de positie van eigenaar. HOT beschouwt het breder. In de contacten naar ondernemers gaat HOT de diepte in en koppelt de ondernemer functioneel los van het bedrijf.”

Achterhaald concept

Breugem vindt het fenomeen familiebedrijf in de klassieke opzet een achterhaald concept. Voordat hij toelicht waarom, wil hij gezegd hebben dat de Nederlandse glastuinbouw zich wereldwijd op de kaart heeft gezet, dankzij familiebedrijven, waarmee hij wil zeggen dat het in het verleden een goede vorm was. “Bij een verdere doorontwikkeling en professionalisering van de sector, valt het automatisme van bedrijfsopvolging in de familiesfeer af. Familiebedrijven an sich hebben naar de toekomst toe zeker nog bestaansrecht, maar er zullen wel andere eisen aan gesteld worden. Een bedrijf runnen in deze tijd is complex en veelomvattend en vergt uiteenlopende kwaliteiten van degenen die een onderneming strategisch en operationeel aansturen. Het gevolg is dat er gespecificeerde functies ontstaan binnen een bedrijf. Er is een ontwikkeling gaande waarop mensen veel meer op hun kwaliteiten en competenties worden beoordeeld, en dus ook hun positie binnen de onderneming. Ook binnen familiebedrijven. Daarmee is traditionele opvolging van ouder op kind niet langer vanzelfsprekend”, aldus Breugem. 


Hij merkt dat de huidige generatie ondernemers openstaat voor een nieuwe invulling van taken. Er zijn tal van voorbeelden van ondernemers die mensen van buiten aantrekken, die verantwoordelijkheden delen of afstoten en eigenaarschap delen. Externen worden aangetrokken in managementfuncties en operationele posities. Breugem: “Er zijn bedrijven die een financieel directeur hebben aangetrokken of een operationeel directeur. Ik ken ook bedrijven die een raad van commissarissen hebben ingesteld die toezicht houdt, of een raad van advies. Er zijn ondernemers die zelfs een algemeen directeur in huis hebben gehaald; de eigenaar heeft de algemene leiding dus uit handen gegeven aan een extern iemand en zelf heeft hij gekozen voor een vrije rol in het bedrijf.” Die beweging naar een verdere professionalisering, die kwaliteitsslag, die nieuwe vorm van ondernemerschap gebeurt dus al.

Enthousiasme

In de voorbereiding op zijn rol voor HOT, heeft Breugem gepolst waar ondernemers staan in deze verandering. Hij proefde voornamelijk bijval en het lokte enthousiaste reacties uit:  “Wow, dit is gaaf. Het helpt ons om naar de volgende stap te komen”, kreeg hij van ondernemers terug. Een bevestiging voor de overtuiging dat een nieuw ondernemingsmodel een belangrijke bijdrage levert aan de toekomst van de sector.
HOT wil er een stevige impuls aan geven. Hoe? “We dagen ondernemers uit na te denken over de vraag: ‘Hoe ziet je onderneming er in 2026 uit. Het gaat niet om de ondernemer, maar hoe het bedríjf er voor staat. Met andere woorden: Hoe geef ik mijn bedrijf continuïteit zonder mijzelf? De onderneming moet centraal staan, of je er nou  wel of geen onderdeel van uitmaakt.”


Om de beweging vlot te trekken, zet HOT nadrukkelijk in op communicatie en inspiratie. Een tweede manier is het organiseren van mastersessies, geleid door externe deskundigen, waarin groepen ondernemers zich buigen over inspirerende, prikkelende voorbeelden. Het derde element valt onder de noemer maatwerk: het daadwerkelijk faciliteren in de transitie van ondernemer naar onderneming 2026, door motiveren en stimuleren en door partijen bij elkaar te brengen. 
Het beeld dat Breugem heeft bij Onderneming 2026 is dat de samenwerking tussen ondernemers, bijvoorbeeld binnen afzet- of telersverenigingen verder professionaliseert. Niet de ondernemer bepaalt op product-markt-niveau wat goed is maar “de vereniging 3.0.” Daarmee levert de ondernemer een stuk autonomie in, maar krijgt er bedrijfszekerheid voor terug.


Onderneming2026.nl is een initiatief van Coalitie HOT. Coalitie HOT wordt gevormd door Federatie VruchtgroenteOrganisaties, Royal FloraHolland, Rabobank, Ministerie van Economische Zaken, Provincie Zuid-Holland, Provincie Noord-Holland, Provincie Limburg en gemeente Westland.

Deel dit blog: