Dat de provincie Zuid-Holland betrokken is bij het Broekpolder-proces is zeker niet vanzelfsprekend. “Feitelijk gezien is vanuit de overheid vooral de gemeente Westland aan zet”, zegt Marije Dronkers, programmamanager Greenports bij de provincie Zuid-Holland. “Desondanks vonden we het belangrijk om aan te haken. De Greenport West-Holland is namelijk van economisch groot belang. Het is cruciaal dat deze voorop blijft lopen en concurrerend blijft op de wereldmarkt; voor Zuid-Holland, maar ook voor de rest van het land. Daar willen we als provincie in investeren.”
‘Krachtenbundeling is noodzakelijk’
De provincie signaleert ook dat de vorming van sterke netwerken in de regio, waarin partijen samen zaken voor elkaar boksen, steeds belangrijker wordt. “Dingen hangen sterk met elkaar samen. Veel meer dan vroeger. Zo willen we een economisch sterke regio realiseren, én stappen voorwaarts zetten op het gebied van duurzaamheid, innovatie en waterbeheer. Al die zaken hebben invloed op elkaar. Hierdoor krijg je in je eentje weinig meer voor elkaar. Ook wij als overheid niet. Krachtenbundeling is dus noodzakelijk; ook in het geval van de Broekpolder.” Daarnaast benadrukt Dronkers dat overheden veel meer kijken naar wat in een specifiek gebied nodig is. “We beseffen dat we meer bereiken met samenwerken en maatwerk; vanzelfsprekend wel binnen de kaders van de wet- en regelgeving.”
Dromen met Heineken
De provincie Zuid-Holland heeft de nodige ervaring met de aanpak die wordt gehanteerd in het Broekpolder-proces, waarbij partijen gezamenlijk hun droom en de toekomst van het gebied vormgeven. “Deze hebben we opgedaan in het project Groene Cirkels, dat de inspiratie vormde voor de aanpak die wordt gehanteerd in de Broekpolder”, vertelt Dronkers. Dit initiatief begon bij de ambitie van bierbrouwer Heineken in Zoeterwoude om forse stappen te zetten op het gebied van duurzaamheid. “Al snel besefte Heineken echter dat ze hiervoor ook andere partijen nodig hadden; hun bedrijfsvoering werd namelijk in belangrijke mate bepaald door anderen. “Meerdere partijen - waaronder wij als provincie en de gemeente - hebben toen aan de hand van ‘droombijeenkomsten’ een gezamenlijke droom geformuleerd. Daar zijn we vervolgens stap voor stap naartoe gaan werken; we keken steeds waar draagvlak en middelen beschikbaar waren. Zo ontstond een olievlekwerking, steeds meer partijen raakten betrokken vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Op deze manier heeft Heineken forse stappen kunnen zetten richting een klimaatneutrale brouwerij. En hiermee is ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de realisatie van de duurzaamheidsambities die wij als provincie hebben. Inmiddels is de Groene Cirkelsaanpak op meer plekken ingezet; diverse bedrijven en organisaties in het land hebben deze omarmd.”
Droom in vizier houden
Toen de provincie Zuid-Holland hoorde over de plannen in de Broekpolder zag zij kansen om deze Groene Cirkels-aanpak ook hier toe te passen, en dit traject heel anders aan te vliegen dan een klassiek gebiedsproces. “Dat hebben we ingebracht. Normaal gesproken maken deskundigen en beleidsambtenaren een plan en presenteren dit vervolgens aan ondernemers en andere betrokkenen. Nu zijn de partijen in het gebied aan zet, en werken ze samen aan hun gezamenlijke droom en ambitie.” De toegevoegde waarde van de provincie ligt in de inbreng van de kennis en ervaring die werd opgedaan in met de Groene Cirkels-aanpak. “We stimuleren partijen om de bovenliggende droom helder te krijgen en kijken vervolgens hoe we deze ook samen kunnen realiseren. En als het even moeilijk wordt en belangen conflicteren, is het onze taak om die droom weer bij alle betrokkenen in het vizier te krijgen.”
Dronkers merkt dat het voor veel ondernemers in de Broekpolder wennen is om zelf ‘in de lead’ te zijn. “We krijgen vragen of alles wat ze tot nu toe bedacht hebben daadwerkelijk mogelijk is, of we geen kaders of regels over het hoofd hebben gezien. Ze zijn bang dat ze straks toch nog worden teruggefloten. En dat is ook begrijpelijk. Als we merken dat de droom een bepaalde richting uitgaat, proberen we tijdens het proces intern te toetsen of iets al dan niet mogelijk is. Ook wegen we andere belangen af. Stel bijvoorbeeld dat de betrokken partijen een megarotonde willen realiseren in de Broekpolder, waardoor de complete wegenstructuur verandert. Dan heeft dat ook effect op andere verkeersstromen in het gebied. Daar moeten wij rekening mee houden. Dat brengen we dan in het proces in, zodat het niet op het eind nog eens als een konijn uit de hoge hoed wordt getoverd. Kortom: de belangenafweging vindt echt plaats ín het proces, het is continu schakelen. Daar ligt voor ons de grootste uitdaging.”
Versnippering als uitdaging
Een andere uitdaging schuilt in het feit dat in het Broekpolder-proces sprake is van versnippering. “Dat was in het traject met Heineken heel anders: Heineken was hier de centrale partij en had een duidelijke droom en visie. Van daaruit ontstond een sneeuwbaleffect. In de Broekpolder hebben ondernemers wel aangegeven met elkaar aan de slag te willen, maar het doel is minder sterk gearticuleerd dan bij een bedrijf als Heineken. Dit maakt het extra uitdagend om te komen tot een gezamenlijk droom, waarin iedereen zich kan vinden en die verderop in het proces ook de bereidheid oplevert om minder leuke dingen te accepteren. Desondanks zijn al mooie stappen gezet in de richting van een breed gedragen droom met gedeelde waarden.” De programmamanager Greenports is sowieso onder de indruk van de drive van de betrokken ondernemers.
‘Op het eind geen konijn uit de hoge hoed’
“Ik heb tuinders leren kennen als echte doeners, die weinig zweverig zijn aangelegd. Desondanks hebben ze het lef getoond om hierin te stappen, terwijl zaken in het begin nog weinig concreet zijn. Dat vind ik bewonderenswaardig.” Dronkers merkt dat ondernemers, als het gaat om de uitvoering, vrij snel geneigd zijn om in de richting van de provincie en de gemeente te kijken. “Zij verwachten dat wij actie zullen ondernemen. Terwijl alles wat wij gaan doen, veel tijd kost. Het is niet óns proces, maar dat van de ondernemers: zij zijn als eerste aan zet en kunnen al aan de slag. Dat is cruciaal; dan zetten we namelijk echt iets in gang. Als overheden kunnen we dan de ambities in eigen huis hierop laten aansluiten. En aangeven: om de gezamenlijke doelen te realiseren, moeten ook wij als overheid een duit in het zakje doen. Op die manier kunnen we de noodzaak tot bepaalde investeringen intern beter aantonen. Kortom: het helpt als we dit niet alleen samen in gang zetten, maar ook samen concrete plannen realiseren.”
‘Normaal gesprek is winst’
Het belangrijkste is volgens Dronkers echter dat partijen met elkaar in gesprek blijven en erin blijven geloven dat ze op de langere termijn grote winst boeken. “Ook moeten we oog hebben voor wat al bereikt is. Zo hoorde ik pas dat een ondernemer nu een normaal gesprek kan voeren met een huiseigenaar terwijl ze eerst argwanend tegenover elkaar stonden, is bijvoorbeeld al veel waard. Dat moeten we ook als winst beschouwen en die ‘vibe’ moeten we zien vast te houden om op de langere termijn zaken voor elkaar te krijgen.” Het grootste risico is volgens de programmamanager Greenports dat het niet lukt om op korte termijn concrete zaken op te pakken, doordat té groot wordt gedacht. “Bijvoorbeeld als je eerst nieuwe wegen of waterplassen wilt gaan realiseren of woningen wilt gaan verplaatsen. Dat zijn processen die jaren duren, waardoor de positieve energie verloren gaat. Het draait om de vraag: wat kunnen we nú al doen?
Maatwerk
Dronkers benadrukt dat de aanpak zoals die wordt gehanteerd in het Broekpolder-proces niet één op één kan worden uitgerold in andere gebieden. “Ieder proces is uniek, dat laten de verschillen tussen het Heineken-traject en het Broekpolderproces ook zien. Het is dus echt een kwestie van maatwerk. De belangrijkste randvoorwaarde is dat ondernemers zelf opstaan, er enthousiasme en drive is. Op die manier kun je ergens klein beginnen en dit stap voor stap verder uitbouwen.”
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de speciale <link fileadmin magazines hot-2019-02 _blank external-link-new-window internal link in current>Broekpolder 2040-uitgave van oktober 2019
Reacties (0)
Er zijn nog geen reacties